به گزارش خبرگزاری مهر، بیست و یکمین قسمت از فصل شانزدهم زاویه ساعت ۲۲ چهارشنبه اول دی ماه با اجرای عطاءالله بیگدلی از شبکه چهار سیما پخش شد.
در این قسمت علی اصغر پورعزت، استاد دانشگاه و عطاءالله بیگدلی درباره «کارآمدی و ناکارآمدی علوم انسانی» صحبت کردند.
چگونه مدرسه ای به نام حکومت داری راه اندازی کنیم
پورعزت گفت: در حدود سال 84 احساس کردیم که به یک انجمن علمی که در حوزه حکمرانی متخصص باشد نیاز داریم. وقتی شروع کردیم از وزارت علوم ایراداتی شنیدیم که چرا باید مدیریت دولتی داشته باشید، انجمن مدیریت داریم و بس. این اتفاق افتاد و زحمات به ثمر نشست و انجمن مدیریت دولتی تشکیل شد، در آن زمان به این فکر می کردم که باید مدرسه ای به نام مدرسه دولتی داشته باشیم که در حوزه حکومت داری و حکومت داری تخصص دارد.
وی افزود: این مفهوم مورد انتقاد شدید افرادی قرار گرفت که یا نمی دانستند چیست یا احساس می کردند منابعشان در خطر است تا اینکه در این دوره وزیر حکیمی پیدا شد و در گزارش های خود شاخص هایی گرفت که من می دانستم مدیریت چیست. شکلی از حاکمان دانا انتخاب شد و گروهی از کادرهای خردمند با نگاه به آینده با تمرکز بر حل مشکل تشکیل شد و از من خواسته شد که این کار را انجام دهم.» او احساس نیاز کرد چون در اجرا مدت هاست با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند اما عملکرد من با عملکرد سیاست متفاوت است.
پورعزت ادامه داد: این بحث مطرح شده است که ما در زمینه های علمی مرزهایی داریم، مثلا برخی از کارشناسان می گویند رنگ چای سر سفره باید چه رنگی باشد و هزینه های زیادی صرف نظر در مورد رنگ و تاثیر آن بر روی مشتری می شود. و برخی بررسی می کنند که اگر همان قند یا نبات را اضافه کنیم بیماری زا است یا دارویی… این سوال پیش می آید که آیا این دو می توانند ملاقات کنند و بگویند من در این وزن و در این سن و با این حالت روحی و در 15 ساعت هستم. کار در روز آیا این محصول را خواهم خورد یا نه؟می دانید، برای قضاوت در مورد این محصول ساده، به شیمی، بیوشیمی، درک سیستم عصبی و تأثیرات آن بر بدن نیاز داریم و بسیاری از کارشناسان باید ارزیابی کنند که آیا یا نه. این چای را نمی توان خورد
یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران در بخش بعدی سخنان خود با اشاره به اینکه حکمرانی امری فراگیر است، گفت: استادان ما راضی باشیم. علاوه بر این، برخی از افرادی که اولین کتاب‌های روش تحقیق را ترجمه کرده‌اند، اظهار نادرستی می‌کنند که مسئله تحقیق باید محدود شود. آنها متوجه نیستند که مسئله حکومت اساساً گسترده است و هر که گفت محدود است گفته است که حد محدود است و نگفته است که کوچک است و منظور این است که حدود این سؤال مثلها و مراجع مشخص است. مشخص شد که محدود است، یعنی کوچک. من به عنوان یک کارشناس دولتی چگونه می توانم روی مشکل محدود شما کار کنم و مثلاً تأثیر نوشیدن چای را روی اعصابم و پاسخ آن به رفتارم با کارمندان بسنجیم و بعد چه می شود؟!
خنده روسای جمهور و پیامدهای اقتصادی آن
وی افزود: چه کسی باید مشکل کلان بودجه شرکت را بررسی کند؟ چه کسی تأثیر رفتار دولت بر تورم را بررسی می کند؟ تاثیر خنده و اخلاق و رفتار رئیس جمهور بر پدیده های اجتماعی بر اعصاب مردم را چه کسی باید مطالعه کند؟ خنده و عصبانیت رئیس جمهور مردم را تحت تأثیر قرار می دهد و تبعات اقتصادی دارد. چه کسی باید این مسائل را بررسی کند؟ چالش‌های کلان اجتماعی نیازمند رویکردی است که در یک محیط چند رشته‌ای اما چند رشته‌ای مورد بررسی قرار گیرد و مدیریت در مورد حل مشکلات و همسو کردن دانش علمی چند رشته‌ای است.
پور عزت در بخش بعدی سخنان خود بر میان رشته ای بودن مدیریت تاکید کرد و گفت: مدیریت دولتی قطعاً کارکردهای ارزنده ای خواهد داشت و خواهد داشت و این حوزه در دانشگاه تهران حفظ خواهد شد. وزیر، شما کمتر نخست وزیری را می بینید که به همه چیز می پردازد، بیشتر در داستان ها. وزیر دادگستری، وزیر نظم و… چون کارکردها و حوزه های حل مسئله از هم جدا هستند، کارکرد اداری را جدا نمی بینید. در حالی که این آنجا بود. در حوزه تصمیم‌گیری دولت، آنچه از سوی وزیر دادگستری، نظم و رفاه اجتماعی مطرح شد، جمع‌بندی و تصمیم‌گیری شد. به گفته فرانشتاین، تاج سایر رشته ها حوزه حکمرانی است.
وی افزود: در واقع به آنها امکان مدیریت و استفاده از محصولات خود را می دهد. پس تفاوت بین حکومت چیست؟ می توانیم این تفاوت ها را نادیده بگیریم و کمی آن را روشن کنیم. وقتی از حکومت صحبت می کنیم، منظور ما دامنه کمی گسترده تر از حکومت است، در حالی که دامنه بسیار گسترده تری دارد. در واقع کارکردهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اداری جامعه را با هم در نظر می گیریم. مدیریت یکی از این وظایف است که سیستم اداری شرکت عهده دار آن است. علاوه بر این، ما یک نظام سیاسی داریم که با امنیت و تامین سلامت سیاسی جامعه سروکار دارد. ما یک نظام اقتصادی و دانش اقتصادی داریم که باید به فکر تامین رفاه و حفظ سلامت اقتصادی باشیم. ما به عنوان مدیران دانش در علوم اجتماعی در هنر کارکردهای فرهنگی داریم که سلامت فرهنگی جامعه را رصد می کنیم. در بحث مدیریت هم ما یک مدیریت دولتی داریم که نتیجه همه اینها را می توان در مدیریت خلاصه کرد و به طور دقیق تر با کلمه حاکمیت در سطح وسیعتر و وسیع تری ارائه کرد. یعنی می توان گفت از روی ناچاری از آن غفلت کرده ایم و این غفلت از دیرباز ادامه دارد و بیش از ده سال است که مطرح می شود اما جدی گرفته نمی شود و حالا که هیات عاقل آمده اند. و با جدی گرفتن این مشکل، وظیفه ماست.
وی با اشاره به تعداد قربانیان سیستم مدیریتی در کشور، ادامه داد: اکثر این نظام افراد فوق العاده صادقی هستند که به عنوان اجزای سیستمی از دنیا می روند و به طور اتفاقی بر اثر ضعف مدیریت در این سیستم آسیب می بینند. این سیستم نمی تواند طراح خودش باشد.
پورعزت افزود: وقتی شما این علوم را دست کم می گیرید به این دلیل نیست که بالاتر هستید، بلکه به این دلیل است که نمی دانید چه خبر است. اگر بدانید با کوچکترین تغییر در قیمت کالا، انسان می تواند بمیرد و به خدا مدیون هستید که مخلوقاتی را برای این کار جمع کرده است. آیا می توانید به راحتی بخندید و تصمیم بگیرید؟ بنابراین سیاست گذاری علم بزرگی است و بسیار مهم است. حکمرانی مهم است و اگر دقت نکنید و با متخصص مشورت نکنید، همه بدهکار هستند. شما در رویه قضایی خواندید که علما به ما یاد داده اند که وقتی در جایی بدون تخصص اظهار نظر می کنید و باعث آسیب های اجتماعی می شوید، هم مدیون خدا هستید و هم خلق خدا. شما بدون اطلاع از مدیریت چگونه به این موضوع مهم و مدیریت پاسخ می دهید؟ چگونه می گویید همه مشکلات بشر را حل می کنیم؟ من بارها با این موجودات برخورد کرده ام و مدعی شده ام که تمام مشکلات انسانی را که در دانشگاه های نوپا با آن مواجه می شویم حل می کنیم و در دانشگاه هایی که بخش های علمی موفق و قابل اعتمادی دارند چنین مواردی را نخواهید دید.